أَ هُمْ يَقْسِمُونَ رَحْمَتَ رَبِّكَ نَحْنُ قَسَمْنا بَيْنَهُمْ مَعيشَتَهُمْ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ رَفَعْنا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ لِيَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً سُخْرِيًّا وَ رَحْمَتُ رَبِّكَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ [32زخرف]

آيا آنان رحمت پروردگارت را تقسيم مى‌كنند؟! ما معيشت آن‌ها را در زندگى دنيا در ميانشان تقسيم كرديم و درجات بعضى را برتر از بعضى قرار داديم تا يكديگر را به خدمت گيرند؛ و رحمت پروردگارت از تمام آنچه جمع آورى مى‌كنند بهتر است.

«و ما من دابّة في الأرض إلّا على اللّه رزقها و يعلم مستقرّها و مستودعها كلّ في كتاب مبين: 6- هود» و قوله تعالى «إنّ اللّه هو الرّزاق ذو القوّة المتين: 58- الذاريات».

وَمَن يَتَّقِ ٱللَّهَ يَجۡعَل لَّهُۥ مَخۡرَجࣰا

2

وَيَرۡزُقۡهُ مِنۡ حَيۡثُ لَا يَحۡتَسِبُۚ وَمَن يَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِ فَهُوَ حَسۡبُهُۥٓۚ إِنَّ ٱللَّهَ بَٰلِغُ أَمۡرِهِۦۚ قَدۡ جَعَلَ ٱللَّهُ لِكُلِّ شَيۡءࣲ قَدۡرࣰا 3 طلاق

الصّادق (علیه السلام)- رُوِیَ عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) أَنَّهُ قَالَ لِبَعْضِ تَلَامِیذِهِ یَوْماً: أَیَ شَیْءٍ تَعَلَّمْتَ مِنِّی؟ قَالَ لَهُ: یَا مَوْلَایَ ثَمَانَ مَسَائِلَ. قَالَ (علیه السلام): قُصَّهَا عَلَیَّ لِأَعْرِفَهَا ... الْخَامِسَهًُْ قَالَ رَأَیْتُ حَسَدَ النَّاسِ بَعْضِهِمْ لِبَعْضٍ وَ سَمِعْتُ قَوْلَهُ تَعَالَی نَحْنُ قَسَمْنا بَیْنَهُمْ مَعِیشَتَهُمْ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ رَفَعْنا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ لِیَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً سُخْرِیًّا وَ رَحْمَتُ رَبِّکَ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُونَ فَلَمَّا عَرَفْتُ أَنَّ رَحْمَهًَْ اللَّهِ خَیْرُ مَا یَجْمَعُونَ مَا حَسَدْتُ أَحَداً وَ لَا أَسِفْتُ عَلَی مَا فَاتَنِی. قَالَ: أَحْسَنْتَ وَ اللَّه.

امام صادق (علیه السلام)- از امام صادق (علیه السلام) روایت شده که روزی به یکی از شاگردانش فرمود: «چه چیزی از من آموختی»؟ عرض کرد: «آقا من از شما هشت مسأله یاد گرفتم». حضرت فرمود: «آن‌ها را بیان کن تا بشناسم ... پنجم؛ دیدم مردم را که گروهی بر گروه دیگر حسد می‌ورزند و گفته‌ی خدای تعالی را شنیدم که می‌فرماید: نَحْنُ قَسَمْنا بَیْنَهُمْ مَعِیشَتَهُمْ فِی الحَیاةِ الدُّنْیا وَ رَفَعْنا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ لِیَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً سُخْرِیًّا وَ رَحْمَتُ رَبِّکَ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُونَ پس چون شناختم که رحمت پروردگار بهتر از آنچه که ایشان گرد می‌آورند، است به هیچ‌کس حسد نورزیدم و بر آنچه از دستم رفت افسوس نخوردم». فرمود: «احسنت و اللّه».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۵۰

إرشادالقلوب، ج۱، ص۱۸۷/ مجموعهًْ ورام، ج۱، ص۳۰۳

من كانتِ الآخرةُ هَمَّهُ جعلَ اللَّهُ غناهُ في قلبِهِ وجمعَ لَه شملَهُ وأتتهُ الدُّنيا وَهيَ راغمةٌ ، ومن كانتِ الدُّنيا همَّهُ جعلَ اللَّهُ فقرَهُ بينَ عينيهِ وفرَّقَ عليهِ شملَهُ ، ولم يأتِهِ منَ الدُّنيا إلَّا ما قُدِّرَ لَهُ

الراوي : أنس بن مالك | المحدث : الألباني | المصدر : صحيح الترمذي

الصفحة أو الرقم: 2465 | خلاصة حكم المحدث : صحيح

التخريج : أخرجه الترمذي (2465) واللفظ له، وابن أبي الدنيا في ((الزهد)) (332)، والحارث في ((المسند)) (1092)

قال بعض العلماء :

الأرزاق ثلاثة : رزق معلوم ، ورزق مقسوم ، ورزق مضمون.

فالمعلوم قول الله تعالى : (وَإِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلَّا عِنْدَنا خَزائِنُهُ وَما نُنَزِّلُهُ إِلَّا بِقَدَرٍ مَعْلُومٍ)[3].

والمقسوم قوله تعالى : (نَحْنُ قَسَمْنا بَيْنَهُمْ مَعِيشَتَهُمْ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا)[4].

والمضمون قوله تعالى : (وَفِي السَّماءِ رِزْقُكُمْ وَما تُوعَدُونَ (22) فَوَ رَبِّ السَّماءِ وَالْأَرْضِ إِنَّهُ لَحَقٌّ مِثْلَ ما أَنَّكُمْ تَنْطِقُونَ)[5].

نام کتاب : الاقتباس من القرآن الکریم نویسنده : الثعالبي، أبو منصور جلد : 1 صفحه : 371

7336.الإمامُ العسكريُّ عليه السلام : لا يَشغَلْكَ رِزقٌ مَضمونٌ عن عَمَلٍ مَفروضٍ . [1]

1483

الحِرصُ و زِيادةُ الرِّزقِ

7337.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : إنّ الرِّزقَ لا يَجُرُّهُ حِرصُ حَريصٍ و لا يَصرِفُهُ كَراهِيَةُ كارِهٍ . [2]

7338.الإمامُ عليٌّ عليه السلام : كَم مِن مُتعِبٍ نفسَهُ مُقَتَّرٌ علَيهِ ، و مُقتَصِدٍ في الطَّلَبِ قد ساعَدَتهُ المَقاديرُ . [3]

7339.عنه عليه السلام : اِعلَمُوا أنَّ عَبدا و إن ضَعُفَتْ حِيلَتُهُ ، و وَهَنَتْ مَكِيدَتُهُ أنَّهُ لَن يُنقَصَ مِمّا قَدَّرَ اللّه ُ لَهُ ، و إن قَوِيَ عَبدٌ في شِدَّةِ الحِيلَةِ و قُوَّةِ المَكِيدَة أنّهُ لن يُزادَ عَلى ما قَدَّرَ اللّه ُ لَهُ . [4]

7340.عنه عليه السلام : مَن لَم يُعْطَ قاعِدا لَم يُعطَ قائما . [5]

7336.امام عسكرى عليه السلام : مبادا [سرگرم شدن به] روزى ضمانت شده ، تو را از كار واجبى باز دارد .

1483

حرص زدن و افزايش روزى

7337.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : نه حرص زدن حريص ، روزى را به سوى او مى كشاند و نه ناخوش داشتن كسى، آن را از او باز مى دارد.

7338.امام على عليه السلام : بسا انسانهايى كه [در طلبِ روزى] خود را به رنج مى افكنند ، اما در سختى و تنگدستى به سر مى برند و بسا كسانى كه در طلبِ روزى ميانه روى مى كنند و دست تقدير، آنان را يارى مى رساند.

7339.امام على عليه السلام : بدانيد كه آنچه خداوند براى بنده مقدّر كرده است ، بى كم و كاست، به او برسد هر چند در چاره انديشى و پيدا كردن راههاى كسب روزى ناتوان باشد و نيز بيش از آنچه خداوند برايش مقدّر كرده به او نرسد ، هر چند بسيار زرنگ و چاره انديش باشد .

7340.امام على عليه السلام : آن رزقى كه بى كوشش، به كسى عطا نشود ، با كوشش هم به او داده نخواهد شد .

وَ ابْتَغِ فِيما آتاكَ اللَّهُ الدَّارَ الْآخِرَةَ وَ لا تَنْسَ نَصِيبَكَ مِنَ الدُّنْيا وَ أَحْسِنْ كَما أَحْسَنَ اللَّهُ إِلَيْكَ وَ لا تَبْغِ الْفَسادَ فِي الْأَرْضِ إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ «77قصص»

و (اى قارون!) در آنچه خداوند به تو داده است، سراى آخرت را جستجو نما و (در عين حال) بهره‌ات را نيز از اين دنيا فراموش مكن و همان‌گونه كه خداوند به تو احسان كرده است، تو نيز (از اين ثروت به ديگران) احسان نما وبدنبال فساد در زمين مباش كه خداوند، فسادگران را دوست نمى‌دارد.

دنيا مزرعه‌ى آخرت است. «وَ ابْتَغِ فِيما آتاكَ اللَّهُ الدَّارَ الْآخِرَةَ» (به قارون گفته شد: از اين امكانات سراى آخرت را دنبال كن.)